Zo tof, de cultuurprof! Met deze maand: Sophie Tooten

Het begin: Omroep Brabant

Tijdens haar afstudeerstage bij documentairemaker Frank van Osch ontdekte Sophie: hier wil ik me verder in gaan ontwikkelen. ‘Ik had het geluk dat er nog wat projecten bij Frank doorliepen, daar kon ik in meedraaien. Mijn eerste zelfstandige project kan ik me nog goed herinneren. Omroep Brabant organiseerde ‘Brabantse Beauties’, een wedstrijd om Brabantse televisiemakers de kans te geven hun film te maken. De film moest over liefde gaan, die van mij heette ‘Droomman’. Ik ben gesprekken aangegaan met allerlei mensen. De realiteit van de liefde is vaak toch anders dan de droombeelden die mensen in hun hoofd hebben.’ Het maken van documentaires beviel zo goed dat Sophie de knoop doorhakte en in 2010 haar eigen onderneming startte.

Fascinaties en passies

De fascinaties en passies van mensen zijn een grote bron van inspiratie. Sophie legt uit hoe het creatieve proces bij haar werkt: ‘Ik begin met de research, vaak is dat lezen. Dat kan van alles zijn, ook filosofische boeken. Ook bekijk ik films die een bepaalde sfeer ademen, dat kan best fictie zijn. Zo ontstaat er een sfeeridee dat letterlijk ingevuld gaat worden. Tot slot ga ik het script schrijven en ga ik op zoek naar mensen die ik kan gaan interviewen. Soms lopen die fases door elkaar heen.’ Al die input veroorzaakt een maalstroom van beelden bij Sophie. Heeft ze wel eens last van een director’s block? ‘Eigenlijk nooit! Ik ga vaak alleen wandelen, op een plek waar ik niet gestoord word. Dat geeft inspiratie, de beweging van mijn lijf zet mijn creativiteit in werking. Tegelijkertijd wordt de maalstroom rustig, dan wordt het stil van binnen en kan ik weer door. Ik loop nooit vast, daar zijn trucjes voor. Als ik blijf doorschrijven, komen de ideeën gewoon weer.’

Samen verhalen vertellen

De boodschap of filosofie die Sophie wil uitdragen verschilt per project. ‘Ik werk ook in opdracht. Wat er op mijn pad komt, zit altijd wel in mijn straatje. Wat ik belangrijk vind, is dat ik met de mensen samen een moment creëer, dat we een verhaal vertellen waarin ik de kijker inspiratie meegeef. Dat is voor iedereen anders, al is het maar dat mensen even gelachen hebben, een fijn gevoel hebben. Of dat ze zelf ook iets met het onderwerp willen gaan doen. Het is niet puur en alleen informeren, misschien is dat wel het minste.’

Cross-overs

Verhalen vertellen kan mooi gestalte krijgen door verschillende disciplines met elkaar te combineren. Sophie heeft goede ervaringen met zulke cross-overs: ‘Bob Driessen en ik hebben een interactief project voor Natuurmonumenten gedaan. Bij Groot Speijck in Oisterwijk was een kinderhoek ingericht waar ze iets nieuws mee wilden doen. Voor hen hebben we zo’n twintig interactieve video’s ontwikkeld. Er hangen plankjes aan de muren met potjes waar iets inzit uit de natuur, bijvoorbeeld een stukje hertenhuid of een poepje. In het midden staat een beeldscherm met een boomstronk ervoor, met zo’n ouderwetse telefoonhoorn eraan. De kinderen zetten een potje op de boomstronk en dat activeert een video, bijpassend bij de inhoud van het potje. Bob heeft alle techniek gedaan en ik heb het filmmateriaal gemaakt, er wordt hartstikke veel gebruik van gemaakt. Voor het kindermagazine SamSam heb ik ook een video gemaakt voor en door kinderen, ik woonde toen in Indonesië. Als je voor kinderen iets maakt, ben je wel vrijer. Die speelsheid vind ik heel mooi. ’

100 jaar Piushaven

Als Tilburgse cultuurprof is het voor Sophie bijzonder om voor en over haar eigen stad werk te maken. In samenwerking met festival Circolo maakte ze twee documentaires over circusgezelschappen, die gingen tijdens het festival in première. Voor de vaste collectie van de LocHal ontwikkelde ze de Verhalentafel van de Spoorzone. Heel actueel is het 100-jarig bestaan van de Piushaven, dat deze zomer uitbundig gevierd wordt. Sinds anderhalf jaar is Sophie daar intensief mee bezig, ze nam het initiatief om daar een eigen project van te maken. ‘Ik ga een documentaire filmen over 100 jaar Piushaven. Daarnaast zijn Bob Driessen bezig met de ontwikkeling van een interactieve installatie. Die bestaat uit grote achterwand met een tafel ervoor, alles in een mooi grafisch ontwerp. Daarop staan punten die je kunt aanraken, die leiden naar twaalf video’s. Die behandelen allemaal een bepaald thema van de Piushaven. Het leuke is: we gaan er begin mei een tour mee maken langs een aantal basisscholen. We gaan ook workshops vloggen geven. De kinderen gaan aan de slag met het hele maakproces, van research tot schrijven tot filmen. Wij doen alleen de montage zelf. De video’s van de kinderen worden ook weer in de installatie gebruikt.’ Op 5 en 6 augustus is er een groot havenfeest, dan worden beide producties vertoond als aftrap van het project. De installatie gaat daarna nog rondreizen langs allerlei culturele instellingen.   

Nieuwe plannen

Haar portfolio is intussen behoorlijk groot en gevarieerd, de afgelopen jaren kwamen de opdrachten voornamelijk uit de culturele hoek. Dat geeft veel voldoening, maar toch zijn er nog dingen die Sophie graag zou willen doen. ‘Ik zou graag nog meer zelfstandige producties willen maken dan ik nu al doe. Wat langere documentaires willen maken, bijvoorbeeld van een uur. Een wat meer maatschappelijk onderwerp zou mooi zijn, maar die ideeën zijn nog heel vers allemaal. Nu ligt de focus vooral op de Piushaven, daar ben ik heel druk mee. In het najaar komt er weer meer ruimte voor nieuwe plannen.’